Wypowiedzenie umowy o pracę jest prawnie przewidzianym mechanizmem tzw. "zwyczajnego", jednostronnego rozwiązania stosunku pracy przez pracownika lub pracodawcę.
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie, a pracodawca wypowiadający umowę zobowiązany jest do podania w wypowiedzeniu: przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie (jeśli umowa była zawarta na czas nieokreślony) oraz pouczenia o prawie odwołania się przez pracownika do sądu pracy (zawsze).
Okres wypowiedzenia umowy o pracę wynoszący tydzień lub miesiąc, albo ich wielokrotność, upływa odpowiednio w sobotę lub ostatniego dnia miesiąca. Jeśli więc umowa została wypowiedziana w poniedziałek, a okres wypowiedzenia wynosi tydzień, ulega ona rozwiązaniu dopiero w kolejną sobotę. Jeśli zaś umowa została wypowiedziana przykładowo 15-go maja, a okres wypowiedzenia wynosi miesiąc, ulega ona rozwiązaniu dopiero z upływem 30-go czerwca.
Kodeks pracy przewiduje następujące okresy wypowiedzenia umowy o pracę:
- 3 dni robocze – dla umowy zawartej na okres próbny nie przekraczający 2 tygodni;
- 1 tydzień – dla umowy zawartej na okres próbny przekraczający 2 tygodnie lecz krótszy niż 3 miesące;
- 2 tygodnie – dla umowy zawartej na okres próbny wynoszący 3 miesiące;
- 2 tygodnie – w przypadku umowy zawartej na czas określony albo nieokreślony, dla pracownika zatrudnionego u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc – w przypadku umowy zawartej na czas określony albo nieokreślony, dla pracownika zatrudnionego u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące – w przypadku umowy zawartej na czas na czas określony albo nieokreślony, dla pracownika zatrudnionego u danego pracodawcy co najmniej 3 lata.
Przewidziane powyżej okresy wypowiedzenia mają właściwie charakter sztywny, co oznacza, że nie powinny być one wydłużane ani skracane. W przypadku możliwości skrócenia tychże okresów, jest to zasada bezwzględna, tzn. nie mogą one zostać skrócone. W pewnych przypadkach dopuszczalne jednak będzie wydłużenie tychże okresów (o ile nie pogarsza to sytuacji pracownika).
Pewne odrębności od zasad kodeksowych przwiduje ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych). Jeśli więc wypowiedzenie umowy następuje w trybie przewidzianym tą ustawą (wyłącznie z przyczyny niedotyczących pracownika), zastosowanie znajdą również zasady w niej przewidziane.